Evolutieleer

Tot halverwege de negentiende eeuw zagen mensen zichzelf als unieke en onveranderlijke schepselen. Charles Darwin bracht een revolutie teweeg met zijn evolutieleer, wat grote implicaties had voor het begrip van menselijke psychologie en de wetenschappen.

Charles Darwin en zijn Evolutieleer

• Publiceerde in 1859 de evolutieleer waarin hij stelde dat mensen en dieren zich hebben ontwikkeld uit dezelfde oervorm.
• Centraal begrip: Natuurlijke selectie - Het mechanisme verantwoordelijk voor de ontwikkeling van verschillende levensvormen over miljoenen jaren.
• Deze theorie werd gevormd door zijn observaties tijdens een vijfjarige expeditie op het schip de Beagle.
• Darwin's boek veroorzaakte aanvankelijk controverse maar had uiteindelijk een grote invloed op vele disciplines, waaronder psychologie.

Darwin's Jonge Jaren & Familie

• Geboren in een rijke Engelse familie in 1809.
• Zijn grootvader, Erasmus Darwin, stelde een vroege evolutietheorie op.
• Charles had een passie voor natuur en dieren, wat essentieel werd voor zijn latere theorieën.
• Studeerde aanvankelijk geneeskunde, maar stapte later over naar studies in Cambridge.
• John Stevens Henslow en Adam Sedgwick, hoogleraren uit Cambridge, hadden invloed op zijn carrière.

De Reis van de Beagle

• De expeditie duurde vijf jaar en voerde hem langs diverse continenten en eilanden.
• Belangrijke ontdekkingen op gebieden van geologie, biologie en geografie vormden de basis voor zijn evolutietheorie.
• Darwin merkte verschillen op tussen dieren op de Galapagoseilanden en hun verwanten op het vasteland.

Geologische & Biologische Ontdekkingen

• Geïnspireerd door Charles Lyell's theorie van uniformitarisme, welke stelt dat aardse veranderingen plaatsvinden door geleidelijke processen.
• Tegenovergestelde theorie: Catastrofisme - geologische kenmerken zijn het resultaat van plotselinge natuurrampen.
• Darwin stuurde duizenden biologische specimina naar Engeland, waaronder fossiele resten van uitgestorven dieren.
• De variaties in dierkenmerken en geografische spreiding van soorten waren cruciaal voor zijn evolutietheorie.

De Theorie van Evolutie door Natuurlijke Selectie

• Darwin's theorieën gingen in tegen het traditionele geloof van soorten als onveranderlijk en uniek geschapen.
• Inspired by the economic theories of Thomas Malthus, Darwin developed the concept of natural selection as a mechanism for evolution.

Darwin's ideeën over natuurlijke selectie en evolutie hadden niet alleen gevolgen voor de biologie maar ook voor de psychologie, waardoor onze visie op menselijk gedrag en mentale processen veranderde.

Darwin en de psychologie

Hoewel Charles Darwin in "The Origin of Species" niet direct inging op de menselijke psychologie, suggereerde hij wel dat menselijke mentale eigenschappen als resultaat van evolutie gezien zouden worden.

The Descent of Man

• Erkent de afstamming van mensen van dierlijke voorouders.
• Benadrukt de mentale overeenkomsten tussen mensen en hogere zoogdieren, zoals geheugen, aandacht en voorstellingsvermogen.
• Stelt dat het verschil tussen mens en dier gradueel is, niet essentieel.

Ras en geslacht

• Introduceert de begrippen:
  • Polygenese: het idee dat verschillende volken afstammen van verschillende voorouders.
  • Monogenese: het geloof in een gemeenschappelijke afstamming van alle mensen.
• Darwin steunde het monogenistische standpunt.
• Introduceert het concept van seksuele selectie: evolutie van kenmerken gunstig voor voortplanting.
• Bevestigt het Victoriaanse idee van complementariteit van de geslachten: het idee dat mannen en vrouwen inherent verschillende persoonlijkheden hebben die elkaar aanvullen.
• Introduceert de variatiehypothese: mannen tonen meer variatie in eigenschappen dan vrouwen.

The Expression of the Emotions

• Stelt dat menselijke emotionele uitdrukkingen geëvolueerde kenmerken zijn met een adaptieve waarde.
• Benadrukt dat mensen overblijfselen van een dierlijke natuur hebben en niet enkel door ratio worden geleid.

A Biographical Sketch of an Infant

• Documenteert de ontwikkeling van zijn eigen kind, waarmee de basis voor kinderpsychologie werd gelegd.
• Introduceert het idee dat individuele ontwikkeling de evolutie van de soort weerspiegelt, later bekend als "ontogenese is een herhaling van fylogenese".

Darwins invloed op psychologie en samenleving

• Darwin's reputatie en bijdragen aan de biologie groeiden, maar hij werd meer teruggetrokken door gezondheidsproblemen.
• Hij overleed in 1882.

Sociaal darwinisme

• Beweging na Darwin's dood die evolutie toepaste op maatschappelijke en economische kwesties.
• Veel ideeën toegeschreven aan Herbert Spencer, die de term "survival of the fittest" muntte.
• Spencer's ideeën over evolutie en "vooruitgang" waren invloedrijk in Engeland en de VS, maar raakten uit de gratie na de economische crisis in de late jaren twintig.

Vergelijkende psychologie en individuele verschillen

Darwin's theorieën leidden tot een grotere focus op diergedrag in de psychologie. Zijn aantekeningen werden overgedragen aan George J. Romanes, die de term vergelijkende psychologie introduceerde om de studie van psychologische functies in verschillende diersoorten te beschrijven.